Welke beperkingen mag u opleggen aan uw distributeurs?
Als leverancier doet u misschien beroep op derden (distributeurs) om uw producten te verkopen in binnen- of buitenland. Maar welke voorwaarden of beperkingen mag u precies aan hen opleggen?
Binnen de Europese Unie gelden immers strenge regels omtrent vrije mededinging en is in principe iedere afspraak verboden, die een beperking inhoudt die een te negatief effect op de Europese markt zou kunnen hebben. Ook binnen de eigen landsgrenzen waakt de Belgische Mededingingsautoriteit.
De nationale en Europese wetgever knijpen echter een oogje dicht bij distributieovereenkomsten (zogenaamde verticale overeenkomsten) tussen ondernemingen die geen te groot marktaandeel hebben in de relevante sector (nl. ieder maximaal 30%), al blijven bepaalde zogeheten hardcore beperkingen altijd uit den boze.
Wij geven u alvast enkele principes mee:
- Aan een distributeur (exclusief dan wel niet-exclusief) kan verbod worden opgelegd om de producten door te verkopen buiten zijn toegewezen gebied (bv. provincie of Benelux of Duitsland). Een dergelijke territoriale beperking is enkel geldig indien het zogenaamde 'verboden distributiegebied' is toegewezen aan de leverancier zelf of aan een andere door hem aangewezen distributeur en deze een exclusief recht heeft om daar te verkopen. Dit is een hardcore beperking.
Een territoriale verkoopbeperking mag uitsluitend betrekking hebben op actieve verkopen: dit zijn verkopen die plaatsvinden op initiatief van de distributeur zelf (bv. een gericht aanbod). Passieve verkopen op initiatief van de koper (bv. een order via een website) mag men als leverancier in principe niet verbieden of beperken. - Een locatieclausule is een bepaling waarmee de leverancier aan de distributeur verbiedt om zijn vestigingsadres te wijzigen naar, of een bijkantoor te openen op, een locatie buiten het aan hem toegewezen gebied. Locatieclausules kunnen deels hetzelfde effect hebben als een verbod op actieve of zelfs passieve verkoop. Locatieclausules doorstaan doorgaans de toets van het mededingingsrecht en zijn dus in principe toegestaan.
- Met een niet-concurrentiebeding wordt aan de distributeur verbod opgelegd om tijdens de samenwerking concurrerende producten aan te kopen, te verkopen, te verdelen, e.d. Dergelijk verbod hangt vaak samen met het voordeel van exclusieve distributie in een bepaald gebied. Opgelet: onder 'niet-concurrentiebeding' wordt in het mededingingsrecht ook bedoeld een minimum afnameverplichting die in hoofde van de distributeur neerkomt op meer dan 80% van diens totale aankopen.
In zowel exclusieve als niet-exclusieve distributieovereenkomsten mogen dergelijke niet-concurrentiebedingen maximum vijf jaar (vanaf datum inwerkingtreding van de overeenkomst) duren en kunnen ze niet stilzwijgend verlengd worden, dit met het risico op nietigverklaring. - Prijsafspraken waarbij de distributeur een bepaalde vaste prijs of minimumprijs (of maximumkorting) moet hanteren bij de doorverkoop zijn als hardcore beperking altijd verboden. Wel mag een aanbevolen prijs worden voorgesteld of een maximumprijs (of minimumkorting) worden opgelegd door de leverancier, maar enkel voor zover de distributeur nog een zelfstandig prijsbeleid kan voeren en nog voldoende marge heeft. Voormelde verboden prijsafspraken mogen evenmin indirect worden opgelegd (bv. via bonus, discount, leveringsvertragingen of leveringsstop).
Opgelet: de sancties op ongeldige clausules zijn streng. Ze variëren van nietigheid van de clausule tot – in geval van hardcore beperkingen – de nietigheid van de volledige overeenkomst en zelfs boetes tot 10% van de totale bedrijfsomzet, tenzij de leverancier deze alsnog kan rechtvaardigen.
K law begeleidt u graag bij het uittekenen van uw distributienetwerk.